Περιοδικό Minima (1999)
Η γοητεία τής ασπρόμαυρης φωτογραφίας
Η ασπρόμαυρη φωτογραφία υπήρξε για μένα αυτόματη επιλογή, που ποτέ δεν έθεσα σε αμφισβήτηση από τότε που κατάλαβα ότι αυτή η τέχνη θα γέμιζε τη ζωή μου. Ήδη όμως από τα μέσα τής δεκαετίας τού ’70, η έγχρωμη φωτογραφία έδειχνε ότι είχε επικρατήσει εκθρονίζοντας την ασπρόμαυρη από τους περισσότερους χώρους. Σ’αυτό συνέβαλε η σχεδόν απόλυτη εξάπλωση τής έγχρωμης στη μόδα και στη διαφήμιση, αλλά και η καινούργια σημασία που απέκτησαν οι γκαλερί για τη φωτογραφία, που τότε έκανε τα πρώτα της εμπορικά βήματα στον κόσμο τής τέχνης. Οι γκαλερίστες επηρεασμένοι από τη ζωγραφική με την οποία ήταν εξοικειωμένοι, αλλά και μετά τη διαπίστωση ότι το κοινό αγόραζε με πολύ μεγαλύτερη ευκολία τις έγχρωμες φωτογραφίες, ενίσχυσαν το νέο ρεύμα προς την έγχρωμη εικόνα.
Η ασπρόμαυρη φωτογραφία είναι αλήθεια ότι ποτέ δεν παρέδωσε τα όπλα. Δυστυχώς όμως στα μάτια τού ευρύτερου κοινού ήταν συνυφασμένη με σκηνές κοινωνικής δυστυχίας. Κάτι που δεν απέχει πολύ από την αντίληψη των ραδιοφωνικών σταθμών ότι η κλασική μουσική ταιριάζει στις εκπομπές πένθους. Εμείς, όσοι αγαπούσαμε και αγαπάμε την ασπρόμαυρη φωτογραφία, και επειδή πιστεύουμε ότι είναι ικανή μέσα από την αφαίρεσή της να αναπαράγει εμμέσως απεριόριστο αριθμό χρωμάτων, ουδέποτε τής αποδώσαμε έναν περιορισμένο ρόλο. Απλώς έτσι βλέπουμε. Έτσι διαφυλάσσουμε το μυστήριο τής μεταμόρφωσης τού κόσμου πάνω στο φωτογραφικό χαρτί. Ζούσαμε όμως με τον φόβο ότι η κατά κράτος εξάπλωση τής έγχρωμης φωτογραφίας θα μας παράσερνε θέλοντας και μη στο άρμα της.
Φαίνεται όμως ότι υπολογίζαμε χωρίς την ανάγκη τού κοινού για αλλαγή και την διορατικότητα τής φωτογραφικής βιομηχανίας. Η τελευταία αντί να αφεθεί στο ρεύμα των υψηλών πωλήσεων των έγχρωμων υλικών, βελτιώνει, τα τελευταία χρόνια, και πολλαπλασιάζει τα ασπρόμαυρα υλικά, επιθυμώντας να αγγίξει ακόμα και το κοινό των μηχανημάτων «μιας ώρας». Αλλά και η εμπορική φωτογραφία αντιλαμβάνεται ότι ο έγχρωμος βομβαρδισμός, τόσο από τις σελίδες όσο και από τις οθόνες, τείνει να αποκοιμίσει το ενδιαφέρον των αναγνωστών και θεατών. Ακόμη και οι μελλόνυμφοι συμφωνούν με τον φωτογράφο τους και για «λίγες» ασπρόμαυρες.
Πληθαίνουν, έτσι, τα δείγματα μιας σταδιακής επιστροφής τού ασπρόμαυρου, με πιθανότητα όχι να εκθρονίσει το έγχρωμο, αλλά απλώς να κρατήσει τις ισορροπίες και να καταδείξει την αφέλεια και τον δογματισμό όσων χαρακτηρίζουν την ασπρόμαυρη φωτογραφία ως «ξεπερασμένη». Στην τέχνη, και ειδικά στην τέχνη τού τέλους τού εικοστού αιώνα, που είναι σε επαφή με όλο το παρελθόν της, αλλά και το παρόν της σε όλα τα μήκη και πλάτη, ο όρος «ξεπερασμένο» είναι αδόκιμος και ατελέσφορος. Όλα είναι αποδεκτά και απολύτως σύγχρονα, αν ο καλλιτέχνης που τα χρησιμοποιεί καταφέρνει να φορτίσει το έργο. Και φαίνεται πως περισσότερος κόσμος τώρα διαπιστώνει, ότι η πνευματική πλευρά τού υλικού κόσμου ίσως αποδίδεται καλύτερα με τις σκιές παρά με τα χρώματα.