fbpx

Αποτυχίας εγκώμιον

10-3-94

Οι άνθρωποι οφείλουν να αντλούν από τους φόβους τους δύναμη ανάλογη με τον τρόμο που τους προκαλούν. Οι σταθερές ερινύες της ύπαρξης, η αποτυχία και η ανία, αυτοί οι φαινομενικά αντίπαλοί μας, είναι σύντροφοι και σύμβουλοί μας.

Άλλωστε για να θυμηθούμε τον Προυστ, δεν μπορούμε να φοβηθούμε φόβο μεγαλύτερο από εκείνον που μπορούμε να αντιμετωπίσουμε, ούτε να ελπίσουμε ελπίδα μεγαλύτερη από εκείνην που μπορούμε να πραγματοποιήσουμε.

Γιατί αλλιώς ούτε τον φόβο ούτε την ελπίδα θα μπορούσε ο νους μας να συλλάβει.

Η αποτυχία διδάσκει. Καλλιεργεί το πνεύμα. Πλάθει τον χαρακτήρα. Γεννάει τα όνειρα.
Η επιτυχία υπονομεύει το πνεύμα. Το αποκοιμίζει και το καθησυχάζει. Ευνοεί την επανάληψη των ευκολιών και δεν προωθεί την αντιμετώπιση των αντιφάσεων. Η ταύτιση με αυτήν οδηγεί σε απογοήτευση και κατάθεση των όπλων, μια και η διάρκεια και η συχνότητα της παρουσίας της είναι αντιστρόφως ανάλογη της επιθυμίας μας. Ο αγώνας για την αντιμετώπιση και ανατροπή μιας αποτυχίας είναι αγώνας περισσότερο ζωοδότης από εκείνον που στοχεύει στην υπεράσπιση μιας επιτυχίας.

Για την κοινωνία μας, όμως, σημασία έχουν οι αξίες που σχετίζονται με το ευτυχές αποτέλεσμα και την επιτυχία. Και όχι με τη συνέπεια της προσπάθειας και την ποιότητα της διαδικασίας. Οι στόχοι της παιδείας, της τέχνης, του επαγγελματικού και κοινωνικού βίου δυναστεύονται από το σύνδρομο της επιτυχίας.

Μακάριοι οι πρώτοι, οι διασημότεροι, οι πλουσιότεροι, οι καλύτεροι. Μακάριοι οι διακρινόμενοι στην κλίμακα των επιδόσεων. Μακάριοι οι δαφνοστεφανωμένοι. Η σκέψη και μόνον πως η αποτυχία θα είναι ο μονιμότερος σύντροφός μας, κρίνεται εξοβελιστέα, ως άκρως οδυνηρή.

Αλίμονο στον νέο καλλιτέχνη που ξεκινάει με έργο σημαντικό. Αλίμονο στον πρώτο μαθητή της τάξης. Αλίμονο στον πρωταθλητή. Η επιτυχία θα τους βαραίνει τη ζωή και θα επιβουλεύεται την εξέλιξή τους. Μια και κανένας δεν τους εξήγησε την αξία της πορείας μέσα από διαδοχικές αποτυχίες για την αναζήτηση της πιθανής, αλλά και πάντα αμφίβολης και απροσδιόριστης επιτυχίας. Μια και κανένας δεν τους εξοικείωσε με την ιδέα πως οι ικανότητές μας είναι και ο αντίπαλός μας.

Ας δεχτούμε την αποτυχία ως καθεστώς και την επιτυχία ως ευπρόσδεκτη παράκαμψη. Ας μάθουμε να αποδεχόμαστε την πρώτη χωρίς ολοφυρμούς και τη δεύτερη χωρίς ζητωκραυγές. Έτσι θα διαβούμε τον δρόμο μας με νηφαλιότητα, περιέργεια και ενδιαφέρον. Για να αναγνωρίσουμε την στιγμιαίως εμφανιζόμενη ευτυχία και να καταπολεμήσουμε την πάντοτε παρούσα πλήξη.

Μακάριοι λοιπόν οι αποτυγχάνοντες, αφού δική τους είναι η βασιλεία των ονείρων.