Φωτογράφος
Η ασπρόμαυρη φωτογραφία απελευθερώθηκε από το βάρος τού δήθεν καλλιτεχνικού μονοπωλίου της τη στιγμή που η έγχρωμη φωτογραφία κατέκτησε την αναγκαία τεχνική τελειότητα. Τώρα πλέον ο φωτογράφος πρέπει να γνωρίζει τους λόγους που θα τον κάνουν να επιλέξει μιαν ασπρόμαυρη πραγματικότητα. Η σχετική απόφαση δεν είναι αρκετό να στηρίζεται στην απλή επιλογή τού φιλμ, όπως συνέβαινε παλιά, αλλά πρέπει να επικαλείται πολύ πιο συνειδητά και έμπειρα κριτήρια. Οι ευκολίες άλλωστε απαιτούν περισσότερες γνώσεις και αυξημένες ευαισθησίες για την αξιοποίησή τους.
Η ασπρόμαυρη επιζητά και αντέχει σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό την εικαστική επεξεργασία και τις φορμαλιστικές υπερβολές, χωρίς να προδίδει την απαραίτητη φωτογραφική αληθοφάνεια. Η θάλασσα στη φωτογραφία μπορεί να είναι ασπριδερή ή μαυριδερή, αλλά ποτέ κίτρινη.
Η ασπρόμαυρη αντιστέκεται από μόνη της, πολύ καλύτερα από όσο η έγχρωμη, σε επικίνδυνα ελκυστικές επιρροές, όπως είναι εννοιολογία τής διαφήμισης, η αισθητική τής τηλεόρασης, η έλξη τής εικαστικής αγοράς, η ακρότητα τού μινιμαλισμού και η υπερβολή τής αληθοφάνειας.
Η ασπρόμαυρη εκμεταλλεύεται περιοχές χωρίς πληροφορίες, όπως το απόλυτο μαύρο και το απόλυτο άσπρο, και τους επιτρέπει να λειτουργούν σαν αφηρημένα ποιητικά στοιχεία. Το λευκό στο πάνω μέρος ενός τοπίου μπορεί να είναι ουρανός, αλλά δεν παύει να είναι ένας λευκός όγκος. Στην έγχρωμη ο ουρανός έχει πάντα χρώμα και είναι πάντα ουρανός.
Η ασπρόμαυρη δεν είναι μια έγχρωμη από την οποία έχουν αφαιρεθεί τεχνητά τα χρώματα. Ούτε και η έγχρωμη μια επιχρωματισμένη ασπρόμαυρη. Είναι ένας συνολικός τρόπος να μεταφέρει κανείς τον κόσμο. Στη μια περίπτωση τα χρώματα είναι φανερά και στην άλλη ο φωτογράφος εμπιστεύεται την παρουσία τους στη φαντασία τού θεατή. Γι' αυτό και προτιμούμε συνήθως μιαν ασπρόμαυρη φύση, αφού τα χρώματά της μάς είναι νοερά γνωστά, αλλά έγχρωμα αντικείμενα, τα οποία "βάφει" με τη φωτογραφία του ο ίδιος ο φωτογράφος.
Η ασπρόμαυρη θα εκπροσωπεί, για πολλά χρόνια ακόμα, το πολύτιμο κοίτασμα που αποτελούν για την έμπνευσή μας τα αριστουργήματα ενάμισι φωτογραφικού αιώνα.
Τέλος, τίποτα δεν εμποδίζει τον φωτογράφο που θα έχει αντιληφθεί τα παραπάνω να κινείται ανάμεσα στην ασπρόμαυρη και στην έγχρωμη πραγματικότητα, αφού για εκείνον θα πρόκειται πάντα για μια ποιητική πραγματικότητα.
Πλάτων Ριβέλλης