Επιλογή Κινηματογραφικών Ταινιών

Επιλογή και αξιολόγηση κινηματογραφικών ταινιών
από τον Πλάτωνα Ριβέλλη

«Στα πολλά χρόνια που ασχολούμαι με τον κινηματογράφο γράφοντας και διδάσκοντας έχω δει μερικές χιλιάδες ταινίες και μάλιστα κάποιες που αγάπησα περισσότερο τις έχω δει όχι μόνον μία, αλλά πολλές -έως πάρα πολλές- φορές. Ξεχώρισα μερικούς σκηνοθέτες που θεώρησα μεγαλοφυείς ή τουλάχιστον ιδιαίτερα σημαντικούς και προσπάθησα να συγκεντρώσω όλες τις ταινίες τους, πράγμα που ευτυχώς κατάφερα. Καμία από αυτές δεν ήταν αδιάφορη και φυσικά (ακόμα και αν δεν είχε πετύχει πλήρως) καμία δεν θα μπορούσε να είναι κακή. Αν έπρεπε να αναφέρω τα ονόματά τους θα περιοριζόμουν σε αυτούς που μνημονεύω αμέσως πιο κάτω, παρόλο που πολύ φυσικά θα υπάρχουν και άλλοι το έργο των οποίων δεν γνωρίζω. Και φυσικά ο βαθμός της σημασίας και αξίας του καθενός από αυτούς ποικίλλει σημαντικά. Θα έλεγα όμως ότι όλους τους αγαπώ και τους θεωρώ «φίλους μου».

Michelangelo Antonioni, Ingmar Bergman, Luis Buñuel, Carl Theodor Dreyer, Federico Fellini, Buster Keaton, Kenji Mizoguchi, Yasujiro Ozu, Pier Paolo Pasolini, Andrei Tarkovsky, Jacques Tati, Luchino Visconti, Pedro Almodóvar, Frank Capra, D.W. Griffith, Nicholas Ray, John Cassavetes, Elia Kazan, Fritz Lang, Nanni Moretti, F.W Murnau, Ermanno Olmi, Ettore Scola, Vittorio De Sica, Wim Wenders, Roberto Rossellini, Max Ophuls, Jean Renoir, John Ford, Michael Powell, David Lean, Douglas Sirk

Μερικοί θα ξαφνιαστούν που δεν θα συναντήσουν ανάμεσα τους μερικά πολύ γνωστά ονόματα που αποκλείεται να μην γνωρίζω ή να μην έχω δει αρκετές ταινίες τους. Τούτο συμβαίνει διότι πολλά τέτοια ονόματα τα θεωρώ εξαιρετικά υπερτιμημένα και το έργο τους απλώς εντυπωσιακό, και επιφανειακό. Συνεπώς (πολύ απλά) δεν με ενδιαφέρουν και, το κυριότερο, δεν θα ήθελα να ξαναδώ οποιαδήποτε ταινία τους. Στο κάτω-κάτω δεν είμαι ούτε θέλω να είμαι ιστορικός του κινηματογράφου (ούτε της φωτογραφίας άλλωστε), αλλά απλώς ένας αφοσιωμένος θεατής.

Από την άλλη όμως πλευρά υπάρχουν πολλοί και καλοί σκηνοθέτες που κάνουν ολόσωστες ταινίες χωρίς καλλιτεχνικές φιλοδοξίες και παράγουν αξιοπρεπέστατο έργο, του οποίου όμως το ενδιαφέρον εξαντλείται με το τέλος της πρώτης προβολής. Και κάποιοι ακόμα (πολύ λιγότεροι) που με ορισμένες ταινίες τους διεκδικούν τον θαυμασμό μας για μερικές ταινίες τους, αλλά δεν έχουν κατορθώσει να κερδίζουν τον ίδιο θαυμασμό για το σύνολο του έργου τους.

Εδώ και χρόνια έχω υιοθετήσει για το αρχείο μου ένα είδος χονδροειδούς αξιολόγησης και βαθμολόγησης των ταινιών που βλέπω με βάση τα παρακάτω σύμβολα: επιβραβεύω τις ταινίες που θεωρώ αξιόλογες με μια σειρά αστεριών από ένα μέχρι πέντε. Ουδείς μπορεί να διεκδικήσει τα τέσσερα ή πέντε αστέρια, αν δεν είναι πολύ μεγάλος σκηνοθέτης. Και αμφιβάλλω αν υπάρχουν περισσότερα από τριάντα τέτοια σημαντικά ονόματα. Αλλά (κατά τη γνώμη μου) υπάρχουν πάρα πολλοί πιο αδύναμοι σκηνοθέτες με πολύ αξιόλογες ταινίες στις χαμηλότερες διαβαθμίσεις. Ακολουθεί προς τα κάτω το σύμβολο Χ που σημαίνει ότι η ταινία «βλέπεται» απλώς ευχάριστα (δεν είναι κάτι ευκαταφρόνητο) και τέλος υπάρχει το μηδέν που υποδεικνύει τις ταινίες που καλό είναι να τις αποφεύγει κανείς. Οι ταινίες αυτές δεν είναι συνήθως τόσο οι λεγόμενες εμπορικές όσο εκείνες που επιχειρούν να το «παίξουν» σπουδαίες.

Προφανώς είναι εκατομμύρια οι ταινίες, ακόμα και γνωστών σκηνοθετών, που δεν έχω δει, αλλά θεώρησα χρήσιμο να παραθέσω πιο κάτω έναν κατάλογο περίπου χιλίων εκατό ταινιών που έχω δει (αρκετές φορές μάλιστα) και που φέρουν διάκριση με αστεράκια από το ένα έως τα πέντε. Δεν είναι απίθανο να μην είναι απόλυτα σίγουρη η κρίση μου για τις πιο χαμηλές διακρίσεις, με συνέπεια μια ταινία να μπορεί να ανεβοκατέβει μία κατηγορία. Όσο όμως ανεβαίνει η αξιολόγηση σε αστέρια, τόσο πιο σίγουρος είμαι για την απονομή της διάκρισης».