Πρόταση - Αξίες - Πλευρές
Πριν από τουλάχιστον 20 χρόνια είχα γράψει ένα κείμενο με τον τίτλο Δεκάλογος της ιδανικής φωτογραφίας. Ο τίτλος είναι προφανώς παραπλανητικός, διότι δεν περιορίζεται σε τέτοιους κανόνες μια καλή φωτογραφία, αλλά ήταν μια αφορμή για να πω μερικά πράγματα που έχω παρατηρήσει και που ισχύουν -τα περισσότερα μαζί- όταν είμαστε μπροστά σε μια αξιόλογη φωτογραφία. Ας προσπαθήσω να θίξω μερικά και τα υπόλοιπα θα ακολουθήσουν σε άλλες ομιλίες. Πριν απ’ όλα η έννοια ότι αυτό που μας δείχνει ο φωτογράφος έχει κάτι το απόλυτο, είναι μια απόλυτη πρόταση. Πολλοί φωτογράφοι νομίζουν ότι αν βάλουνε πολλά επιμέρους στοιχεία, πληροφορίες διάσπαρτες με μια φόρμα, ας πούμε έτσι λίγο εξεζητημένη, ότι αυτό θα ανεβάσει τη φωτογραφία τους. Όσες και να βάλουν πληροφορίες, όσα μικρότερα στοιχεία και να προστεθούν στο κάδρο της φωτογραφίας το φινάλε θα πρέπει να είναι μία απόλυτη πρόταση. Να ενωθούν σε ένα στοιχείο. Έτσι ο θεατής, ακόμα κι αν δεν ταυτιστεί με τη φωτογραφία, ακόμα κι αν δεν θεωρήσει ότι είναι μια πολύ αξιόλογη φωτογραφία, θα σεβαστεί την πρόταση του φωτογράφου. Αυτό είναι πάρα πολύ σημαντικό. Θα πει: κάτι λέει, αυτό που λέει είναι δυνατό, αυτό που λέει είναι δικό του και το λέει με έναν τρόπο σύνθετο. Αλλά το φινάλε πρέπει να είναι μια απόλυτη πρόταση. Στο πλαίσιο αυτής της πρότασης είναι πολύ σημαντικό να καταλάβουμε ότι όλες οι πληροφορίες που είναι πληροφορίες από την πραγματική ζωή, αποτυπώνουν την πραγματική ζωή και ως οπτικές αξίες αλλάζουν βάρος μέσα στην εικόνα. Αυτό το ονόμασα μετάλλαξη αξιών. Μπορεί ένα ρούχο με λουλουδάκια, ένας φράχτης, μπορεί ένα χρώμα, μπορεί αυτό που στην πραγματική ζωή είναι μέρος μιας ρέουσας συνολικής πραγματικότητας, στη φωτογραφία να αποκτήσει -και πρέπει να αποκτήσει- μια διαφορετική αξία. Αυτό είναι η μετάλλαξη αξιών. Πρέπει να γίνει κάτι άλλο. Και, τέλος, να μην ξεχνάμε ότι μια φωτογραφία, εκτός από απόλυτη πρόταση που περιέχει μεταλλαγμένες αξίες, και όταν λέω μεταλλαγμένες εννοώ σε άλλο βάρος από αυτό που έχουν στην πραγματικότητα, αποτελείται από αυτά που έχει αποκλείσει. Είναι πολύ σημαντικό λοιπόν οι τέσσερις πλευρές να είναι απόλυτα αυστηρές, δηλαδή να μην είναι μια φωτογραφία που μπορεί να κοπεί και λίγο αλλιώτικα. Φυσικά και μπορεί να κοπεί, αλλά έτσι όπως την παρουσιάζει ο φωτογράφος πρέπει και αυτή η επιλογή του να συμπεριλαμβάνεται στην απόλυτη πρόταση. Πρέπει ό,τι εμπεριέχουν οι τέσσερις πλευρές να έχει ενδιαφέρον. Δεν μπορεί να θεωρήσει ότι ενδιαφέρον έχει ένα από τα στοιχεία, ένα περιστέρι, ένα αυτοκίνητο, ένα σώμα το οποίο βρίσκεται σε κάποιο τεταρτημόριο της φωτογραφίας. Οι τέσσερις γωνίες, οι τέσσερις πλευρές -όλες μαζί- καθορίζουν ένα σύνολο πληροφοριών, το οποίο αποκομμένο από την πραγματικότητα έχει τη δική του αξία. Γι’ αυτό και πρέπει το μάτι του φωτογράφου να τρέχει γρήγορα στις τέσσερις γωνίες, για να δει αν αυτό που έκοψε, ως μαχαίρι, είναι απόλυτο και αποφασιστικό. Τότε θα έχει δύναμη η φωτογραφία.