fbpx

028. Σκηνοθεσία και επεξεργασία

Δευτέρα, 11 Ιουλίου 2016 10:50

Το εικοστό όγδοο από τη σειρά videos "Μικροί Μονόλογοι από τον Πλάτωνα Ριβέλλη για τη Φωτογραφία και την Τέχνη".

Σκηνοθεσία και επεξεργασία

Είναι συχνό το ερώτημα αν επιτρέπεται και σε ποιο βαθμό επιτρέπεται η επεξεργασία μιας φωτογραφίας. Πρώτον, δεν υπάρχει ένας υπέρτατος ηθικός κανόνας μη παρέμβασης σε οποιοδήποτε έργο τέχνης. Δεύτερον, δεν υπάρχει φωτογραφία χωρίς επεξεργασία, η οποία ξεκινάει ήδη από τη λήψη της. Δεν υπάρχει φωτογραφία, την οποία ο φωτογράφος να μην έχει λίγο διορθώσει ως προς το κοντράστ, ως προς τη σκιά, ως προς τη φωτεινότητα. Στο παρελθόν από τη στιγμή που διαλέγαμε ένα χαρτί διαφορετικού κοντράστ ήδη είχαμε μία επέμβαση. Πρώτη και κορυφαία επέμβαση που ενοχλεί πολλούς είναι το λεγόμενο κροπάρισμα, δηλαδή η αλλοίωση των ορίων μιας φωτογραφίας. Μα κροπάρισμα (του κόσμου) δεν κάνουμε την ώρα που παίρνουμε τη φωτογραφία; Κροπάρισμα δεν είναι το κάδρο; Εάν θεωρήσουμε ότι εκ των υστέρων μπορούμε να διορθώσουμε λίγο το κάδρο αυτό, δεν βλέπω ποιος λόγος μας αποτρέπει ή μας εμποδίζει. Επομένως, νομίζω ότι οποιαδήποτε επεξεργασία επιτρέπεται υπό τον όρο να γίνεται σεβαστή η αληθοφάνεια της φωτογραφίας. Βεβαίως και μπορεί κάποιος να σκουρύνει τα μαλλιά μιας κοπέλας, βεβαίως και μπορεί ακόμα και να αλλάξει το χρώμα των ματιών, αλλά δεν μπορεί να τα κάνει κόκκινα. Βεβαίως και μπορείς να σκουρύνεις το γρασίδι, αλλά δεν μπορείς να του δώσεις ένα χρώμα που δεν είναι γρασίδι. Επομένως η σύμβαση ανάμεσα στον θεατή και τον φωτογράφο, η συγκίνηση της φωτογραφίας, η οποία έχει ως πρώτο στοιχείο ως πρώτο υλικό την πραγματικότητα και ως δεύτερο υλικό τη μνήμη, δεν μπορεί να αφίσταται από την πραγματικότητα σε βαθμό που να ταράζει την επικοινωνία με τον θεατή. Από την ώρα που η φωτογραφία απαρνείται την αληθοφάνεια, ήδη μπαίνει σε έναν άλλο χώρο, ας τον πούμε εικαστικό -απόλυτα σεβαστό- που δεν είναι όμως ο δικός της χώρος, δεν είναι εκεί όπου παίζει το καλύτερο παιχνίδι της. Άρα, όποια επεξεργασία και αν μας επιτρέπουν τα σύγχρονα προγράμματα, είναι θεμιτή από την ώρα που είναι διακριτική στη σχέση της με το αληθοφανές. Ακόμα και να αφαιρέσεις έναν άνθρωπο, αν αυτό δείχνει αληθοφανές δεν υπάρχει πρόβλημα. Κατά τη γνώμη μου δηλαδή η φωτογραφία είναι πάντα σκηνοθετημένη και πάντα επεξεργασμένη από την ώρα που υιοθετούμε έναν συγκεκριμένο φακό με μια συγκεκριμένη γωνία λήψεως, μετακινούμε το κάδρο ανάλογα με την προτίμησή μας, επιλέγουμε το βάθος πεδίου, το τι θα είναι φλου και τι όχι, όλα αυτά είναι κορυφαίες κινήσεις επεξεργασίας, επέμβασης, αλλοίωσης μιας πραγματικότητας, πάντως πάντοτε στο πλαίσιο μιας αληθοφάνειας. Από κει και πέρα μόνο το αποτέλεσμα θα είναι αυτό που θα δικαιώσει τον φωτογράφο και θα δείξει αν σωστά έκανε μία επέμβαση ή όχι.