Συνέντευξη του Πλάτωνα Ριβέλλη
στο περιοδικό Photonet
σχετικά με το εισαγωγικό σεμινάριο της νέας χρονιάς 15-16
Εισέρχεστε φέτος, αισίως, στον 35ο χρόνο διδασκαλίας των σεμιναρίων σας, μέσα στην κορύφωση πιθανότατα της κρίσης που κυριαρχεί στη χώρα εδώ και μια πενταετία τουλάχιστον. Ποια είναι τα συναισθήματά σας για τη συγκυρία αυτή;
Είναι λογικό στη διάρκεια μιας οικονομικής κρίσης να περιορίζεται η ενασχόληση με την «πολυτέλεια» της Τέχνης. Επειδή όμως οι κρίσεις έχουν και την κοινωνική και ψυχολογική πλευρά τους αυτή η «πολυτέλεια» συνιστά όχι μόνο βάρος αλλά και διέξοδο. Μπορεί επομένως να μειώνεται ελαφρώς (ή και πολύ) η προσέλευση μαθητών, αλλά βελτιώνεται κάπως (ή και πολύ) ο βαθμός ενθουσιασμού και αφοσίωσης.
Το Σεμινάριο Καλλιτεχνικής Φωτογραφίας που οργανώνετε, διαφέρει, ως προς τη φιλοσοφία και το περιεχόμενό του, με τα περιεχόμενα ενός τυπικού «πακέτου» φωτογραφικών σπουδών. Θα θέλαμε να εξηγήσετε, στους ενδιαφερόμενους να το παρακολουθήσουν, τι ακριβώς πρέπει να προσδοκούν να αποκομίσουν από την παρακολούθησή του.
Ο πρώτος στόχος του σεμιναρίου είναι να βοηθήσει τους συμμετέχοντες να «βλέπουν» φωτογραφίες με έναν πιο σύνθετο και ταυτόχρονα πιο αφηρημένο τρόπο, έτσι ώστε να αυξήσουν τον βαθμό της πνευματικής τους απόλαυσης. Αυτό έχει ως συνέπεια να συμμετέχουν στο σεμινάριο και άνθρωποι που αγαπούν γενικώς την Τέχνη και όχι ειδικά και μόνο τη φωτογραφία. Ο δεύτερος στόχος του σεμιναρίου είναι να βοηθήσει την πλειοψηφία των συμμετεχόντων, οι οποίοι ασχολούνται σοβαρά με τη φωτογραφία στην καλλιτεχνική της διάσταση, να βελτιώσουν το περιεχόμενο της φωτογραφικής δουλειάς τους.
Πόση είναι η διάρκεια των μαθημάτων του Σεμιναρίου σας και ποιο το ακριβές περιεχόμενό τους;
Το σεμινάριο αποτελείται από δύο τμήματα. Ένα Τεχνικό και ένα Καλλιτεχνικό. Το Τεχνικό διαρκεί 32 ώρες και το Καλλιτεχνικό 88 ώρες. Η διδασκαλία καλύπτει οκτώ μήνες από τον Νοέμβριο μέχρι και τον Ιούνιο και γίνεται είτε κάθε Τετάρτη απόγευμα (στο κεντρικό κτίριο του Μουσείου Μπενάκη στην Αθήνα), είτε κάθε Πέμπτη απόγευμα (στο κτίριο της Πηνελόπης Δέλτα, όπου βρίσκεται το ιστορικό αρχείο του Μουσείου Μπενάκη, στην Κηφισιά).
Το Τεχνικό περιλαμβάνει τη θεωρία λήψεως φωτογραφιών και τη διδασκαλία του προγράμματος ταξινόμησης και επεξεργασίας φωτογραφιών Adobe Photoshop Lightroom.
Το Καλλιτεχνικό περιλαμβάνει προβολή του έργου μεγάλων φωτογράφων, ανάλυση φωτογραφικών και άλλων καλλιτεχνικών θεμάτων, παρουσίαση απόψεων σημαντικών καλλιτεχνών και θεωρητικών της τέχνης, ορισμό της σχέσης καλλιτεχνικής και εφαρμοσμένης φωτογραφίας, επεξήγηση των τρόπων προβολής της φωτογραφίας, περιγραφή των κριτηρίων για την επιλογή των φωτογραφιών και για τους στόχους και τη διαδικασία φωτογράφισης και, τέλος, κριτική φωτογραφιών των συμμετεχόντων.
Ποιο είναι το κόστος παρακολούθησης των μαθημάτων σας και ποιες ευκολίες προσφέρετε ως προς τον τρόπο πληρωμής;
Για το σύνολο των 120 ωρών (Τεχνικό και Καλλιτεχνικό) 895 ευρώ μετρητοίς ή 145 ευρώ επί οκτώ μηνιαίες δόσεις.
Για εκείνους που επιλέγουν είτε το ένα είτε το άλλο τμήμα (Καλλιτεχνικό ή Τεχνικό) ισχύουν τα εξής: Για τις 88 ώρες του Καλλιτεχνικού 660 ευρώ μετρητοίς ή 107 ευρώ επί οκτώ μηνιαίες δόσεις. Για τις 32 ώρες του Τεχνικού 285 ευρώ μετρητοίς ή 179 ευρώ επί δύο δόσεις. Σε όλες τις παραπάνω τιμές προστίθεται ο ΦΠΑ 23%.
Για όσους έχουν παρακολουθήσει στο παρελθόν οποιοδήποτε σεμινάριό μου υπάρχουν σημαντικές εκπτώσεις.
Μετά από 35 σχεδόν χρόνια διδασκαλίας, η γενικότερη φιλοσοφία που διαπνέει τον τρόπο που οργανώνετε το περιεχόμενο του Σεμιναρίου σας έχει παραμείνει η ίδια ή υπάρχουν στοιχεία που έχουν διαφοροποιηθεί;
Δύο είναι τα στοιχεία που έχουν αλλάξει στον κόσμο της φωτογραφίας μετά από τόσα χρόνια. Αφενός το κοινό γνωρίζει πλέον το έργο πολλών φωτογράφων και αφετέρου η εξάπλωση του διαδικτύου και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης έχει κάνει ιδιαίτερα δημοφιλή τη φωτογραφία. Αυτά όμως τα εκ πρώτης όψεως θετικά στοιχεία δεν συνοδεύτηκαν από αντίστοιχη γνώση, καλλιέργεια και σκέψη. Σε αυτές τις τελευταίες παραμέτρους ρίχνω πλέον το βάρος της διδασκαλίας μου, ώστε να αναπτυχθούν περισσότερο τα απαραίτητα κριτήρια και οι συνακόλουθες επιλογές.
Μετά από τόσες δεκαετίες διδασκαλίας είναι πλέον πολλοί εκείνοι και εκείνες που παρακολούθησαν τα μαθήματά σας. Ποια είναι τα μηνύματα που σας μεταφέρουν για την επίδραση που είχαν όσα έμαθαν κοντά σας στην κατοπινή τους πορεία, είτε σε προσωπικό είτε σε επαγγελματικό επίπεδο;
Τα μαθήματά μου τα έχουν παρακολουθήσει πάρα πολλοί φωτογράφοι. Οι περισσότεροι συνέχισαν να ακολουθούν τη διδασκαλία μου και να συμφωνούν με τις απόψεις μου. Η παρουσία τους με παρηγορεί και με συντροφεύει. Αρκετοί όμως ακολούθησαν και υιοθέτησαν δρόμους και απόψεις που βρίσκονται σε διάσταση με όσα τους δίδασκα. Το γεγονός αυτό με χαροποιεί επίσης, διότι αποδεικνύει ότι η γνώση που επιχείρησα να τους μεταδώσω δεν τους καταπίεσε. Αλλά η ικανοποίησή μου είναι ακόμα μεγαλύτερη όταν με διαβεβαιώνουν ότι η μαθητεία τους κοντά μου τους φάνηκε χρήσιμη ακόμα και στη διαφορετική πορεία τους, πράγμα που αποδεικνύεται και από το γεγονός ότι αρκετά συχνά συμβουλεύουν σε νεότερους να παρακολουθήσουν το σεμινάριό μου.
Ποιο είναι το βασικότερο μήνυμα που θα θέλατε να εκπέμψετε σε έναν νέο ή νέα που σκέφτεται την πιθανότητα να παρακολουθήσει το Σεμινάριο σας: τι πρέπει και τι δεν πρέπει να προσδοκά εφόσον το επιλέξει;
Ελπίζω να μην προσδοκά τίποτα, παρά μόνο να είναι διατηρεί την περιέργειά του. Αυτό που ελπίζω να αντιληφθεί είναι ότι η προσπάθειά μου είναι να ενισχύσω την ικανότητα πνευματικής απόλαυσης που θα αντλήσει από τη φωτογραφία γενικά και από τη δική του φωτογραφία ειδικότερα.
Ποια είναι τα βασικά χαρακτηριστικά που οφείλουν να διακρίνουν ένα νέο άνθρωπο, προκειμένου να είναι σε θέση να καταστεί ένας επιτυχημένος σπουδαστής φωτογραφίας;
Να ξέρει να ακούει χωρίς πνεύμα αντιλογίας. Να μην βιάζεται να καταλάβει, αλλά να δίνει χρόνο στον χρόνο. Να αποδέχεται ότι υπάρχουν πράγματα (συνήθως τα πιο σημαντικά) τα οποία ουδέποτε θα καταλάβει, αλλά θα μάθει να τα προσεγγίζει με πιο βαθύ και πιο ουσιαστικό τρόπο. Να στηρίζει την ανάγκη του για γνώση στην επιθυμία του για πνευματική απόλαυση. Όλα τα παραπάνω, βεβαίως, είναι χαρακτηριστικά ενός ευφυούς, ανοικτού και ειλικρινούς ατόμου και όχι απλώς ενός καλού σπουδαστή.
Ποια είναι τα χαρακτηριστικά που θα πρέπει να αναζητούν οι νέοι στην προσωπικότητα του δασκάλου τους προκειμένου να καταστεί αυτός χρήσιμος και επωφελής για τους ίδιους;
Να τον εκτιμούν και να τον αποδέχονται. Αν κάτι τέτοιο δεν συμβεί σχετικά γρήγορα, ας μη χάνουν τον χρόνο τους. Η επιλογή πάντως του καλού και σωστού δασκάλου είναι κάτι που βαρύνει τους ίδιους, όπως κάθε επιλογή σημαντικού για τη ζωή μας προσώπου.
Πόσο έχει πραγματικά εξελιχθεί η φωτογραφική παιδεία / κουλτούρα στη χώρα μας από το 1980 μέχρι το 2015; Ποιες είναι οι εκτιμήσεις σας για το άμεσο και μεσο-μακροπρόσθεσμο μέλλον;
Η φωτογραφία κινείται πλέον με πολύ μεγαλύτερους αριθμούς φωτογράφων και φωτογραφιών, δασκάλων και μαθητών. Οι μεγαλύτεροι αριθμοί δίνουν συνήθως και υψηλότερους μέσους όρους. Αλλά ο πραγματικά καλός φωτογράφος ή ο πραγματικά καλός δάσκαλος θα είναι πάντα κάτι σπάνιο. Για το μέλλον είμαι πάντα φύσει αισιόδοξος, αλλά αδύναμος σε συγκεκριμένες προβλέψεις. Όσο για την κουλτούρα, δεν μπορώ παρά να θυμηθώ ένα από τα διάσημα μηνύματα του Μάη του 68 στο Παρίσι, που ταιριάζει και στην εποχή μας: «Η κουλτούρα είναι σαν τη μαρμελάδα, όσο λιγότερη έχεις τόσο πιο πολύ την απλώνεις».