Περιεχόμενο και ιστορία των σεμιναρίων

Η αρχιτεκτονική και η ιστορία τους

από τον Πλάτωνα Ριβέλλη

Το παρελθόν των σεμιναρίων

Το πρώτο σεμινάριο φωτογραφίας, που διοργάνωσα το 1981 στον υπόγειο χώρο που μόλις είχα αγοράσει και εξοπλίσει στην οδόν Αραχώβης (Studio Quark), ήταν εξαιρετικά απλό. Ένα πρωινό την εβδομάδα, με βασικό περιεχόμενο τη διδασκαλία της φωτογραφικής τεχνικής (λήψη, εμφάνιση και εκτύπωση). Εν τούτοις το σεμινάριο αυτό μπορούσε να καυχηθεί για κάτι που την εποχή εκείνη ήταν μάλλον ασυνήθιστο. Από την πρώτη μέρα άρχισα να παρουσιάζω τη δουλειά μεγάλων φωτογράφων, αναπαράγοντας σε διαφάνειες τις φωτογραφίες τους από τα βιβλία τής - ακόμα φρέσκιας - φωτογραφικής μου βιβλιοθήκη.

Studio Quark, Αραχώβης
*Πατήστε για μεγέθυνση φωτογραφιών

Η σύντομη παραμονή μου στην Αμερική το 1983 πρόσθεσε ένα σημαντικό στοιχείο στη διδασκαλία μου, το οποίο «αντέγραψα» από έναν νέο και ταλαντούχο δάσκαλο-φωτογράφο, τον Charlie Melcher. Και αυτό δεν ήταν άλλο από την κριτική συζήτηση γύρω από τις τυπωμένες φωτογραφίες που φέρναμε οι εκπαιδευόμενοι φωτογράφοι.

Maine, USA, Charlie Melcher, Μάθημα κριτικής

 

Η φωτογράφιση και η κριτική εμπλουτίστηκαν με άλλα καλλιτεχνικά σχόλια και προβολές, για να καταλήξουν να γίνουν, μετά την ίδρυση του «Φωτογραφικού Κύκλου» το 1988, ένα νέο αυτόνομο και μικρής διάρκειας σεμινάριο, το οποίο ονομάσαμε τότε «Προχωρημένο», αφού το παλιό και ήδη καθιερωμένο το λέγαμε «Βασικό». Το «Προχωρημένο» σεμινάριο είχε ως σκοπό την παραγωγή φωτογραφιών (αφού η τεχνική ελπίζαμε ότι είχε ήδη κατακτηθεί) και την όσο το
δυνατόν ταχύτερη εμφάνιση των φιλμ, ώστε να ακολουθήσει η κριτική των λήψεων. Αυτό έγινε εφικτό επειδή μόλις τότε είχε κυκλοφορήσει ένα φορητό σκάνερ αρνητικών από την εταιρεία Tamron, που επέτρεπε την άμεση προβολή του αρνητικού στην οθόνη ως θετικού. Επρόκειτο δηλαδή για την εφαρμογή του κανόνα «από τη θεωρία («Βασικό σεμινάριο») στην πράξη («Προχωρημένο σεμινάριο»)».

 Σεμινάρια Τσακάλωφ
*Πατήστε για μεγέθυνση φωτογραφιών

 

Η χαρά της δημιουργίας συνδυάστηκε με την απόλαυση της παρέας, αφού τα «Προχωρημένα» σεμινάρια, από το 1992 άρχισαν να γίνονται τις πρώτες μέρες του Ιουλίου σε παραθαλάσσιο ξενοδοχείο της Πάρου. Για να κρατήσω την ομάδα των μαθητών σε καλλιτεχνική εγρήγορση καθιέρωσα τότε και βραδινές προβολές ταινιών από αντιγραφές σε βιντεοκασέτες εκπομπών της τηλεόρασης.

Η διάρκεια του «Βασικού σεμιναρίου» ήταν αρχικά τετράμηνη με μια τετράωρη συνάντηση ανά εβδομάδα. Ένας κύκλος από Οκτώβριο έως Ιανουάριο και άλλος ένας από Φεβρουάριο μέχρι Μάιο, για να ακολουθήσει στις αρχές Ιουλίου το «Προχωρημένο» δεκαήμερο σεμινάριο της Πάρου, που από το 1999 μετακόμισε στη Σύρο. Μετά από μία δεκαετία οι τέσσερις μήνες έγιναν οκτώ με αποτέλεσμα να γίνεται μόνο ένα «Βασικό» σεμινάριο κάθε χειμώνα, διάρκειας περίπου 120 ωρών. Μετά από μερικά χρόνια άλλαξαν και οι ονομασίες. Το Βασικό έγινε «Σεμινάριο εισαγωγής στην καλλιτεχνική φωτογραφία» και το Προχωρημένο «Σεμινάριο φωτογράφισης και κριτικής». Και αποσυνδέθηκαν μεταξύ τους ώστε να μην είναι απαραίτητη προϋπόθεση η συμμετοχή στο πρώτο για να επιτραπεί και αυτή στο δεύτερο.

 Σεμινάρια Πάρου
*Πατήστε για μεγέθυνση φωτογραφιών

 

Ανατροπές και νέες αντιλήψεις

Πρέπει στο σημείο αυτό να επισημάνω κάτι που συχνά το ξεχνάμε, αν και όλοι το ξέρουμε. Και αυτό είναι ότι οι περισσότερες αλλαγές που κάνουμε στη ζωή μας έχουν στην ουσία επιβληθεί από εξωτερικούς παράγοντες που δεν ελέγχουμε, στους οποίους όμως δεν γίνεται παρά να υποκύψουμε και τους οποίους καλό είναι να αξιοποιήσουμε. Διότι, όπως προσφυώς είχε πει ο ζωγράφος Renoir, όταν σε παρασέρνει το ρεύμα ενός ποταμού, δεν έχει νόημα να κολυμπάς
ανάποδα στη ροή του, αλλά πρέπει να αφήνεσαι σε αυτήν κάνοντας απλώς μικρές διορθωτικές κινήσεις.

Η σαρωτική επικράτηση της ψηφιακής φωτογραφίας και η παντοδυναμία του διαδικτύου ήταν σημαντικές έξωθεν αλλαγές, που επέφεραν στον Κύκλο διάφορες ανατροπές. Ο άριστα εξοπλισμένος σκοτεινός θάλαμος του Κύκλου έγινε είδος υπό εξαφάνιση, αλλά και η μεγάλη βιβλιοθήκη μας δεν είχε την ίδια σημασία, αφού μπορούσε κανείς εύκολα να δει και να κατεβάσει φωτογραφίες από το διαδίκτυο. Αυτές οι δύο ανατροπές μείωσαν τη σημασία του μεγάλου και πολυέξοδου χώρου της Τσακάλωφ. Η μεταφορά των σεμιναρίων και των παρουσιάσεων στο Μουσείο Μπενάκη και η δωρεά της βιβλιοθήκης μας σε αυτό, οδήγησαν στην αυτονόητη λύση της διατήρησης μόνο του μικρού χώρου της Τσακάλωφ ως έδρας του σωματείου.

Στις έξωθεν αλλαγές πρέπει να προσθέσουμε τον ραγδαίο πολλαπλασιασμό των δωρεάν μαθημάτων φωτογραφίας (Λαϊκή επιμόρφωση, Τοπική Αυτοδιοίκηση κλπ.) και τη μεγάλη οικονομική κρίση. Η τελευταία οδήγησε σε μείωση της διάρκειας των σεμιναρίων και σε εντυπωσιακή αύξηση του αριθμού των δασκάλων φωτογραφίας. Ταυτόχρονα όμως διαπίστωσα ότι η επανεμφάνιση παλαιών μαθητών και η εμμονή τους στην εκ νέου παρακολούθηση μαθημάτων άρχισε να είναι κανόνας και όχι εξαίρεση. Ίσως γιατί κατάλαβαν ότι οι έννοιες που αναπτύσσονται σε κάθε περί τέχνης διδασκαλία δεν εξαντλούνται με την πρώτη επαφή.

Σεμινάρια Λαϊκής Επιμόρφωσης (Μέτσοβο, Ναύπακτος, Σκόπελος, Ναύπλιο)
*Πατήστε για μεγέθυνση φωτογραφιών

 

Λίγο πριν από την πανδημία του κορονοϊού καθιερώθηκε πλέον ως αυτόνομο σεμινάριο η «Φωτογραφική κριτική» και παράλληλα πήρε τη μορφή επίσης χωριστού σεμιναρίου η παρουσίαση της δουλειάς γνωστών (και άγνωστων) φωτογράφων με τον τίτλο «Καλλιτεχνική υπογραφή». Στο μεταξύ (δυστυχώς) υποβαθμίστηκε το ενδιαφέρον των εκκολαπτόμενων φωτογράφων για την τεχνική, είτε αυτή αφορά τη λήψη είτε την πολύ πιο χρήσιμη (στις μέρες μας) αξιοποίηση ενός καλού προγράμματος ταξινόμησης και επεξεργασίας.

Η αναγκαστική εξοικείωση όλων μας με τη διαδικτυακή επικοινωνία ήταν άλλο ένα από τα θαύματα που μπορεί να προκληθούν από τις έξωθεν δυσκολίες. Στα δύο χρόνια του ολικού ή μερικού εγκλεισμού η παρακολούθηση των διαδικτυακών σεμιναρίων συμπεριέλαβε ανθρώπους κάθε ηλικίας που έμαθαν ταχύτατα να χειρίζονταν με σχετική άνεση τα σύγχρονα μέσα και που προέρχονταν όχι μόνο από την Αθήνα, ούτε μόνο από διάφορες πόλεις της περιφέρειας, αλλά και από πόλεις του εξωτερικού. Ακόμα όμως και οι κάτοικοι της πρωτεύουσας ομολογούν ότι με πολύ μικρότερο κόπο έχουν την ευτυχία να παρακολουθούν τα σεμινάρια από το σπίτι τους, αντί να χάνουν ώρα στις πολύωρες μετακινήσεις. Να λοιπόν άλλη μία αποκάλυψη που οφείλεται σε έξωθεν δυσκολίες και αλλαγές που κανείς μας δεν προκάλεσε, ούτε ευχήθηκε, αλλά που τελικά μας ωφέλησαν.

Σεμινάρια στο Μουσείο Μπενάκη
*Πατήστε για μεγέθυνση φωτογραφιών

 

Προτού αναλύσω λεπτομερέστερα το σημερινό πλέγμα των σεμιναρίων μου, θα ήθελα να αναφέρω και μια άλλη σχετικά πρόσφατη διαπίστωση μου. Αρχικά πίστευα ότι ήμουν καλός δάσκαλος και ότι όλοι οι θιασώτες της φωτογραφίας θα κέρδιζαν από τα μαθήματα μου. Με τα χρόνια κατάλαβα ότι έγινα καλύτερος δάσκαλος (άρα τότε υπερέβαλα), αλλά κατάλαβα επίσης ότι ένας καλός δάσκαλος (και ας το περιορίσω στον χώρο της τέχνης) δεν είναι καλός για όλους. Ο μαθητής πρέπει να έχει το θάρρος, την ευαισθησία, το ένστικτο και τις γνώσεις, ώστε να επιλέγει έναν δάσκαλο και να τον αξιοποιεί. Και αυτή η αποδοχή (ή η χημεία) δεν είναι κοινή ή δεδομένη.

Κατά την παραμονή μου στην Αμερική σε ένα κέντρο φωτογραφίας, όπου συμμετείχαν πολλοί διάσημοι φωτογράφοι ως εισηγητές σεμιναρίων, διάλεγα σεμινάρια βάσει της φωτογραφικής δουλειάς των διδασκόντων. Στο τέλος της πρώτης μέρας κάθε σεμιναρίου αντιλαμβανόμουν ότι δεν είχα ανάγκη από τον συγκεκριμένο δάσκαλο και αποχωρούσα μεταφέροντας την προκαταβολή σε επόμενο σεμινάριο. Την πρώτη μέρα που παρακολούθησα τη διδασκαλία του Garry Winogrand (του οποίου δεν θυμάμαι να γνώριζα τη δουλειά) κατάλαβα ότι ο λόγος του θα με βοηθούσε. Ο νεαρός μάλιστα Charlie Melcher, τον οποίο ανέφερα πιο πάνω, με συναντούσε στο τοπικό μπαρ κάθε βράδυ για να του μεταφέρω τη διδασκαλία του Winogrand, αφού εκείνος δίδασκε τις ίδιες ώρες άλλη ομάδα. Θα ήθελα επίσης να σημειώσετε ότι σε αρκετά σημεία δεν συμφωνούσα με τον Winogrand και ουδέποτε έκανα έστω μία φωτογραφία σαν τις δικές του, διότι, παρά τη φιλική σχέση που αναπτύξαμε και την εκτίμηση που του είχα, διαφέραμε σημαντικά ως χαρακτήρες.

Θα προσθέσω επίσης ένα σημαντικό σχόλιο που είχε κάνει ο ίδιος για την ουσία της διδασκαλίας. Μου είπε ότι δύο είναι οι τρόποι να βοηθήσεις έναν νέο φωτογράφο. Πρώτον να του δείχνεις τη δουλειά σπουδαίων φωτογράφων ώστε να διαμορφώσει πρότυπα και, δεύτερον, να κρίνεις με ένα απλό «ναι» ή «όχι» τις φωτογραφίες του. Θυμάμαι μάλιστα, και είναι κάτι που δεν παραλείπω να αναφέρω στα μαθήματα μου, ότι όταν με ένα «όχι» απέρριψε μια φωτογραφία μου, ρωτήθηκε από άλλους παρόντες φωτογράφους να αιτιολογήσει γιατί την απέρριψε. Εκείνος απάντησε με τη λακωνική φράση: «Ο Πλάτων θα καταλάβει». Η φράση αυτή είχε διπλή σημασία. Πρώτον έδειχνε μια εμπιστοσύνη προς τον φωτογράφο, άρα λειτουργούσε σαν ενθάρρυνση και δεύτερον υπονοούσε ότι μόνος του πρέπει ο καθένας να συνειδητοποιήσει τις αδυναμίες του. Κράτησα αυτό το μάθημα διδασκαλίας αλλά το προσάρμοσα στον χαρακτήρα μου και στη νοοτροπία των μεσογειακών μαθητών μου. Αφενός δεν περιορίστηκα στην παρουσίαση μόνο κορυφαίων φωτογράφων, αλλά έδωσα βάρος και στις συγκρίσεις με τους μέτριους και τους κακούς. Και αφετέρου δίνω εξηγήσεις για την αποδοχή και την απόρριψη τονίζοντας πάντα ότι αυτές δεν είναι παρά νύξεις και όχι ουσιαστικές εξηγήσεις.

 

Maine, USA, Garry Winogrand

 

Θα προσθέσω επίσης ότι η φωτογραφία είναι τόσο εύκολη, ώστε μπορεί κανείς να φωτογραφίζει χωρίς να χρειάζεται δάσκαλο. Άλλωστε το ίδιο εύκολη είναι και η ποίηση. Τα διδακτορικά δεν είναι αναγκαία για τον ποιητή. Ίσως μάλιστα να είναι και αποπροσανατολιστικά. Για να χρειαστεί κάποιος να αναζητήσει δάσκαλο πρέπει να έχει συναντήσει τα αδιέξοδα της καλλιτεχνικής δημιουργίας. Πρέπει να έχει αρχίσει να αμφισβητεί, ή και να απορρίπτει, τον εαυτό του. Αν φτάσει σε αυτό το σημείο, θα είναι μάλλον σε θέση να διαλέξει τον δάσκαλο που χρειάζεται. Μετά τον Winogrand νομίζω ότι οι μόνοι δάσκαλοι που με βοηθούν εμμέσως είναι οι μαθητές μου. Και σε αυτούς πρέπει να προσθέσω και όλους τους καλλιτέχνες που με το έργο τους στηρίζουν εμένα και τη διδασκαλία μου. Εννοώ τους φωτογράφους, ζωγράφους, σκηνοθέτες, λογοτέχνες, συνθέτες, χορογράφους,των οποίων το έργο και τα λόγια επικαλούμαι στη διάρκεια των μαθημάτων μου.

Τα παραπάνω με κάνουν να ομολογήσω ακόμα κάτι που κατάλαβα μόλις τα τελευταία χρόνια. Ξεχώριζα μέχρι πρόσφατα τους μαθητές μου σε αρχάριους και προχωρημένους και τα μαθήματα μου απευθύνονταν διαδοχικά σε διαφορετικά «τμήματα» εγγεγραμμένων. Τελικά, όμως, όσοι απλώς παρακολουθούν ένα ολιγόωρο σεμινάριο (θα το αποκαλούσα ακριβέστερα μια μικρή σειρά ομιλιών) θα έπρεπε να θεωρούνται (και να αναφέρονται ως) ακροατές και όχι μαθητές.

Χαίρομαι, επίσης, ιδιαίτερα όταν κάποιος μου λέει ότι ήρθε να γραφτεί σε ένα σεμινάριο μου διότι τον συμβούλευσε ένας καλός του φίλος τον οποίο εμπιστεύεται, ή επειδή συζήτησε με έναν παλαιότερο μαθητή μου, ή διότι έπεσε στα χέρια του κάποιο άρθρο μου ή ένα βιβλίο μου που τον ενδιέφερε. Μια τέτοια αφετηρία είναι ήδη μια αρχή μαθητείας. Είναι μια σημαντική αρχή αποδοχής. Όταν αναφέρομαι σήμερα σε «μαθητές μου» εννοώ ανθρώπους με τους οποίους, χωρίς να είμαστε αναγκαστικά φίλοι, μοιραζόμαστε κοινές απόψεις και προτιμήσεις. Και ανταλλάσσουμε επιλογές.

Τώρα πλέον δεν χαρακτηρίζω τα μαθήματα μου ως προχωρημένα ή αρχάρια, ούτε κατανέμω την ύλη σε εύκολη ή δύσκολη, ούτε έχω την αίσθηση ότι απευθύνομαι σε έμπειρους ή άπειρους. Απελευθερώθηκα επίσης από το άγχος της μη επανάληψης, αφού πλήθος μαθητών μου ομολογούν ότι κάθε φορά που επανέρχεται ένα θεωρητικό πρόβλημα το αντιλαμβάνονται πληρέστερα ή και διαφορετικά, αλλά και εγώ ως δάσκαλος το προσεγγίζω άθελα μου διαφορετικά, αφού προφανώς δεν παραμένω ίδιος και αμετακίνητος. Τέλος, η ανάμιξη αρχάριων και έμπειρων φωτογράφων-μαθητών ωφελεί όλους. Ο νέος μπορεί να καταλάβει κάτι μέσα από μια παρατήρηση παλαιού και ο τελευταίος να μπει στη θέση του πρώτου ενθυμούμενος τις δικές του απορίες να συνειδητοποιήσει την πολυπλοκότητα των προβλημάτων.

Σεμινάρια Πολιτιστικού Ιδρύματος Πειραιώς
*Πατήστε για μεγέθυνση φωτογραφιών

 

Το παρόν (και ίσως και το μέλλον) των σεμιναρίων

Τα σεμινάρια που θα καλύψουν την εκπαιδευτική περίοδο από αρχές Σεπτεμβρίου μέχρι μέσα Ιουλίου έχουν σχεδιασθεί με στόχο να αλληλοσυμπληρώνονται και να συνιστούν ένα σύνολο χρήσιμων γνώσεων για τον σοβαρό ερασιτέχνη, είτε είναι αρχάριος είτε προχωρημένος.

Τα σεμινάρια παραδίδονται όλα ανεξαιρέτως διαδικτυακά, ώστε να διευκολύνεται η συμμετοχή και η παρακολούθηση. Εξαίρεση αποτελούν τα ολιγοήμερα εντατικά σεμινάρια (π.χ. Τριήμερα, Εβδομαδιαία κλπ.), τα οποία αποσκοπούν και στην προσωπική γνωριμία των συμμετεχόντων και γίνονται δια ζώσης..

Επίσης, για να αποφεύγονται οι συγχύσεις, τα ωράρια όλων ανεξαιρέτως των συναντήσεων θα είναι πάντα από 19.00 έως 22.00, εκτός και αν γίνεται ειδική μνεία για ειδικές περιπτώσεις. Εννοείται επίσης ότι αλλαγή ωραρίου μπορεί να αποφασιστεί αν συμφωνήσουν άπαντες (μαθητές και δάσκαλος).

Συνοπτικά τα σήμερα ισχύοντα σεμινάρια είναι τα ακόλουθα:

1. «Σεμινάριο φωτογραφικής τεχνικής»
2. «Σεμινάριο φωτογραφικής κριτικής»
3. «Σεμινάριο καλλιτεχνικής υπογραφής φωτογράφων»
4. «Τριήμερο σεμινάριο φωτογράφισης και κριτικής»
5. «Μια εβδομάδα στη Σύρο»
6. Και, τέλος, το σεμινάριο κινηματογράφου με τον τίτλο «Οι σκηνοθέτες και το έργο τους»

Σεμινάρια διάφορα (Σταυρούπολη-Χανιά, Μουσείο Βενιζέλου-Κάιρο, Αμπέτειος σχολή-Θεσσαλονίκη)
*Πατήστε για μεγέθυνση φωτογραφιών

 

Σεμινάρια διάφορα (Πάτρα, Ιδύφως- Πάτρα, Πανεπιστήμιο-Πόρος-Λευκωσία)
*Πατήστε για μεγέθυνση φωτογραφιών

 

Μπορεί κάποιος να αναρωτηθεί ποιο από τα παραπάνω σεμινάρια τού ταιριάζει καλύτερα, και γιατί. Η απάντηση είναι αυτονόητη μόνο για το σεμινάριο τεχνικής. Αν κάποιος κατέχει τις βασικές γνώσεις ως προς τη λήψη και το Lightroom, δεν το χρειάζεται. Τα υπόλοιπα συνιστούν ένα σύνολο. Και ιδανικά αφορούν όλους. Και τους αφορούν ασχέτως αν είναι έμπειροι ή αρχάριοι. Ο κάθε φωτογράφος έχει ανάγκη από κίνητρα και αφορμές για φωτογράφιση, από κριτική βοήθεια στις επιλογές του και από έμπνευση που αντλείται από τη δουλειά άλλων φωτογράφων. Αυτά επιχειρούν να του προσφέρουν τα παραπάνω σεμινάρια. Στο πλαίσιο αυτών των σεμιναρίων θίγονται (και ξαναθίγονται) όλα τα θεμελιώδη καλλιτεχνικά ερωτήματα.

Το  σεμινάριο «Φωτογραφικής τεχνικής» εξακολουθεί να είναι η απαραίτητα βάση των φωτογραφικών γνώσεων. Η έστω στοιχειώδης γνώση της τεχνικής παραμένει απαραίτητη προϋπόθεση για κάθε φωτογράφο, παρά την τελειοποίηση των φωτογραφικών μηχανών. Δυστυχώς όμως η συντριπτική πλειοψηφία των φωτογράφων στερείται ακόμα και των βασικότερων σχετικών γνώσεων. Πέραν τούτου όμως στην εποχή της ψηφιακής φωτογραφίας είναι ακόμα πιο απαραίτητη η γνώση και η εξοικείωση με ένα εξειδικευμένο πρόγραμμα ταξινόμησης και επεξεργασίας, όπως είναι το Lightroom. Αν κάποιος πάρει τις βασικές γνώσεις, τότε μόνον θα μπορεί να καταλάβει τι δεν ξέρει και να καλύψει τα κενά του. Γι’ αυτό και θεωρώ απολύτως απαραίτητο αυτό το σεμινάριο.

Το σεμινάριο «Φωτογραφικής κριτικής» είναι πλέον για μένα αυτό που κατά κύριο λόγο δικαιολογεί την ύπαρξη του Κύκλου και της δικής μου διδασκαλίας. Ο φωτογράφος κινείται σε ένα μόνιμο περιβάλλον αμφιβολίας και ανασφάλειας. Η ευρεία διάδοση της φωτογραφίας δεν έχει οδηγήσει σε ένα καλλιεργημένο και έμπειρο κοινό. Αντιθέτως μάλιστα. Ο φωτογράφος χρειάζεται πρώτον να τραβάει φωτογραφίες και δεύτερον να σκέφτεται πάνω σε αυτές ώστε να προχωράει με συνεχείς διορθωτικές κινήσεις. Το να συμβουλεύεται όχι μόνο τη δική μου γνώμη αλλά και αυτή των συναδέλφων φωτογράφων που αντιμετωπίζουν περίπου τα ίδια προβλήματα μαζί του είναι μια σημαντική βοήθεια. Το να ξέρει επίσης ότι δυο φορές τον μήνα θα έχει να αντιμετωπίσει μια κριτική επιλογή δεν είναι απλώς μια πρόκληση, αλλά και μια ευκαιρία. Είναι ενδιαφέρον να καταλάβουμε ότι όσο περισσότερο ενδιαφέρεται κάποιος για την καλλιτεχνική δημιουργία τόσο περισσότερο τη φοβάται. Πρέπει, βεβαίως, να γίνει σαφές ότι η επιλογή των φωτογραφιών αφορά την κάθε φωτογραφία μεμονωμένα και προσαρμόζεται στο επίπεδο του υπό κρίσιν φωτογράφου. Η ανίχνευση μιας προσωπικής καλλιτεχνικής γλώσσας και ο συνδυασμός των φωτογραφιών μεταξύ τους είναι στόχος άλλου σεμιναρίου που αφορά τη δημιουργία προσωπικών portfolios. Αυτό το σεμινάριο θα επανασχεδιασθεί και θα ανακοινωθεί σε μεταγενέστερο χρόνο. Διευκρινίζω μάλιστα ότι δεν θα πρόκειται για μια από τις αφειδώς διαφημιζόμενες συναντήσεις κριτικής των portfolios, αλλά για ένα σεμινάριο που ασχολείται με το «πώς» κάποιος μαθαίνει να ομαδοποιεί τις φωτογραφίες του καλύτερα, έτσι ώστε να ενισχύεται και να προκύπτει η καλλιτεχνική του πρόταση. Πρόκειται για ένα «μάθημα» και όχι για μια απλή συνάντηση με έκφραση γνώμης.

Το «Σεμινάριο καλλιτεχνικής υπογραφής», το οποίο στην ουσία συμπληρώνει αυτό της «Κριτικής», ανανεώνει τον ενθουσιασμό των φωτογράφων για τη φωτογραφία, ακόμα και εξ αντιδιαστολής βλέποντας «κακή» ή «αδύναμη» φωτογραφία. Όταν βλέπει κανείς καλή φωτογραφία εμπνέεται και όταν βλέπει αδύναμη συνετίζεται. Και στις δύο περιπτώσεις αυξάνει τον σεβασμό του στη φωτογραφία. Και ανανεώνει τη χαρά του. Τέλος, είναι πολύ δύσκολο να είναι σε θέση ένας νέος φωτογράφος να αντιληφθεί την έννοια της καλλιτεχνικής γλώσσας μόνο μέσα από τη δική του φωτογραφία. Χρειάζονται συγκρίσεις και οπωσδήποτε μια αποστασιοποίηση.

Τα «Τριήμερα φωτογραφίας» διοργανώνονται κατά προτίμηση σε πόλεις της περιφέρειας, λειτουργώντας σαν ένα εισαγωγικό μάθημα στην τέχνη της φωτογραφίας. Ο στόχος είναι σύνθετος: να αναλυθεί η «Φωτοκυκλική» προσέγγιση της καλλιτεχνικής φωτογραφίας, να έρθουν πιο «κοντά» τα μέλη-μαθητές μεταξύ τους στο πλαίσιο ενός νέου περιβάλλοντος και να «εξαναγκασθούν» όλοι σε μια καταιγιστική εναλλαγή παραγωγής και κριτικής φωτογραφιών μέσα σε ένα πολύ σύντομο διάστημα.

Τέλος, το «Μία εβδομάδα στη Σύρο» έχεις εν μέρει τους ίδιους στόχους αλλά και έναν ακόμη: ο μακρύς και συνεχής συγχρωτισμός προσφέρει την πολυτέλεια της καλύτερης γνωριμίας των μαθητών μεταξύ τους και επιτρέπει την επέκταση της διδασκαλίας σε άλλους πνευματικούς και καλλιτεχνικούς χώρου, πέραν της φωτογραφίας.

Η μεγάλη αγάπη μου στον κινηματογράφο (αγάπη που προηγήθηκε της φωτογραφίας) και η επιθυμία μου να διευρύνω τους καλλιτεχνικούς προβληματισμούς των μελών με ώθησε εδώ και πολλά χρόνια να διοργανώνω παρουσιάσεις του έργου μεγάλων σκηνοθετών με το σεμινάριο «Οι σκηνοθέτες και το έργο τους». Επισημαίνω ότι όσα μέλη είναι γραμμένα στα δύο μεγάλα σεμινάρια φωτογραφίας (Κριτικής και Υπογραφής) έχουν μία έκπτωση 50% στην συμμετοχή τους στα εννέα τριήμερα του κινηματογράφου. Αυτό το κάνω και για να επιβραβεύσω την επιλογή τους να παρακολουθήσουν τα σεμινάρια-κορμός του Κύκλου, αλλά και για να τους «προσηλυτίσω» στον κινηματογράφο που αγαπώ.

Σεμινάρια διάφορα (Σχολή Μωραΐτη-Κολλέγιο Αθηνών- Κοζάνη-Πανεπιστημιακή λέσχη)
*Πατήστε για μεγέθυνση φωτογραφιών

 

Υπάρχουν όμως και δύο δραστηριότητες που προσφέρονται δωρεάν στα μέλη του «Φωτογραφικού Κύκλου». Η πρώτη έχει σχέση με τον κινηματογράφο. Δύο φορές κάθε μήνα (πάντα ημέρα Τετάρτη) από τον Σεπτέμβριο μέχρι και τον Ιούνιο προβάλλονται διαδικτυακά αξιόλογες ταινίες (συνήθως με ελληνικούς υποτίτλους) και ακολουθεί συζήτηση με όσους συμμετέχουν. Την ταινία μπορούν να παρακολουθήσουν τα μέλη του «Κύκλου» και όσοι συγκατοικούν μαζί τους.

Επίσης, σε συνεργασία με την Ελληνοαμερικανική Ένωση μία Πέμπτη κάθε μήνα από τον Νοέμβριο μέχρι και τον Απρίλιο, επί ένα δίωρο, παρουσιάζω τη φωτογραφική δουλειά μελών του Κύκλου με δική μου πρωτοβουλία επιλογής και παρουσίασης και ακολουθεί συζήτηση με το κοινό. Η συμμετοχή σε αυτές τις παρουσιάσεις είναι ελεύθερη για το κοινό, αρκεί οι ενδιαφερόμενοι να έχουν κάνει εγγραφή μέσω της Ελληνοαμερικανικής Ένωσης. Η διαδικασία αυτή βοηθά τους φωτογράφους του «Κύκλου» να αντιμετωπίζουν κάθε τρία με τέσσερα χρόνια τη δουλειά τους από μια κάποια απόσταση εκτιθέμενοι στο βλέμμα και την κρίση ενός κοινού κατ’ εξοχήν ειδικευμένου, αλλά και καλοπροαίρετου.

Εν κατακλείδι, το σύνολο των παραπάνω σεμιναρίων έχει ως ουσιαστικό στόχο να κρατήσει τους φωτογράφους στο μονοπάτι της δημιουργίας και να τους κάνει να απολαμβάνουν τη διαδρομή. Για την επίτευξη αυτού τού στόχου πρέπει να ενισχύεται η παραγωγή φωτογραφιών και να αποσυνδέεται το καλλιτεχνικό αποτέλεσμα από το δίπολο επιτυχίας ή αποτυχίας. Η καλλιτεχνική δημιουργία δεν είναι ανταγωνισμός, ούτε κατάκτηση κορυφής, ούτε άσκηση επιβεβαίωσης, αλλά χαρά ζωής.

Σεμινάρια διάφορα (Δελφοί ΕΠΚΔ- Σύρος- Ελληνοαμερικανική Ένωση)
*Πατήστε για μεγέθυνση φωτογραφιών

 

Παρακαλώ κάθε ενδιαφερόμενο που έχει απορίες ή παρατηρήσεις σχετικά με τα σεμινάρια ή τον «Φωτογραφικό Κύκλο» να μη διστάζει να επικοινωνεί μαζί μου μέσω e-mail (Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.).