Πλάτων Ριβέλλης: Νομίζω ότι είναι άλλη μια από τις βαριές κληρονομιές της ζωγραφικής. Η φωτογραφία πρέπει να απαλλαγεί τελείως από την κληρονομιά της ζωγραφικής. Ίσως πιο κοντά θα είμαστε στο πρόβλημα του έγχρωμου ή ασπρόμαυρου κινηματογράφου. Στο ευρύ κοινό υπήρχε μια λανθασμένη εντύπωση ότι η ασπρόμαυρη είναι η καλλιτεχνική και η έγχρωμη είναι η κοινή, η αναμνηστική. Κάτι τέτοιο δεν ευσταθεί, δεν υπάρχει κανένα επιχείρημα για αυτό, εκτός από ένα που είναι λογικό, ότι έχουμε πίσω μας 170 σχεδόν χρόνια ασπρόμαυρης και μόλις 30 ή 40 περίπου χρόνια έγχρωμης.
Όταν θυμάμαι εγώ τον εαυτό μου ως έφηβος, δεν υπήρχε έγχρωμη αναμνηστική. Έχουμε δείξει και στις συναντήσεις μας φέτος αρκετές ασπρόμαυρες φωτογραφίες και έχουμε σχολιάσει και λίγο αυτό το κομμάτι, ειδικά στην αναμνηστική. Όταν είχαμε κάνει το αφιέρωμα για την αναμνηστική φωτογραφία, είχαμε φέρει και δικές μας. Φυσικά είμαστε μια γενιά που ανήκει στις ασπρόμαυρες.
Η ψηφιακή φωτογραφία δίνει πλέον τη δυνατότητα στον καθένα να γίνει ένας μικρός δημιουργός ή, εν πάση περιπτώσει, να χειριστεί και να επεξεργαστεί μέσω προγράμματος τις εικόνες και να έχει ένα αποτέλεσμα με την έγχρωμη αλλά και με την ασπρόμαυρη. Τον καιρό της αναλογικής φωτογραφίας υπήρχε ένας σεβασμός απέναντι στο ασπρόμαυρο φιλμ και τις δυνατότητες του. Ο σεβασμός είχε σχέση και με τη δυσκολία. Οι ασπρόμαυρες φωτογραφίες ήταν η φωτογραφία των ειδικών και οι έγχρωμοι των ερασιτεχνών.
Πρέπει να υπενθυμίσουμε ότι όταν τραβάει κανείς με ψηφιακή μηχανή, τραβάει (σχεδόν αποκλειστικά) έγχρωμες που βεβαίως πολύ εύκολα μεταμορφώνονται σε ασπρόμαυρες. Το αντίθετο δεν γίνεται.
Τώρα πλέον το πλατύ κοινό, αυτό που δεν έχει καμία σχέση με σκοτεινούς θαλάμους και με προγράμματα επεξεργασίας, για πρώτη φορά μπορεί και κάνει πολύ εύκολα ασπρόμαυρη και μου λένε άνθρωποι των εργαστηρίων και των καταστημάτων ότι υπάρχει μια άνθηση του ασπρόμαυρου λόγω της ψηφιακής. Αυτό ομολογώ δεν το περίμενα, αλλά φαίνεται ότι συμβαίνει. Η πρώτη μου λοιπόν παρατήρηση, και αν θέλετε και λίγο συμβουλή, είναι να μην θεωρήσουμε ότι είναι δύο στάσεις αντιθετικές.
Υπάρχουν βέβαια διαφορές, άλλο η έγχρωμη και άλλο η ασπρόμαυρη, άλλη αντίληψη, άλλη σύλληψη, άλλα προβλήματα.
Ένας φωτογράφος χρησιμοποιεί το χρώμα γιατί του αρέσει το χρώμα. Αλλά δεν θα χρησιμοποιήσει το χρώμα επειδή φωτογραφίζει λουλούδια ή φρούτα. Κάτι τέτοιο είναι αφελές. Ένας φωτογράφος χειρίζεται το χρώμα αλλά δεν φωτογραφίζει χρώματα. Υπάρχουν περιοδικά ευρείας κυκλοφορίας, αυτά που συνοδεύουν τις εφημερίδες, που λένε στους φωτογράφους: είναι άνοιξη, μην κάνετε ασπρόμαυρο, ή το ασπρόμαυρο κάνει μόνο για ηλικιωμένους. Αυτά είναι αστεία πράγματα.
Οι ανά τον κόσμο γκαλερί, όταν υιοθέτησαν τη φωτογραφία πέρασαν αμέσως και σχεδόν αποκλειστικά στην έγχρωμη που ήτανε οπτικά πιο συγγενής με τη ζωγραφική.
Και στη σύγχρονη εποχή βέβαια, ακόμα και όταν μιλάμε για εννοιακή φωτογραφία, πάλι το χρώμα κυριαρχεί.
Πιστεύω ότι ο καλλιτέχνης έχει μέσα στα άλλα χιλιάδες μικρο-προβλήματα, έχει ανάγκη να αλλάζει συχνά περιβάλλον για να μην κυνηγάει την ουρά του, να μην τελματώνεται.
Ξέρεις κάτι; Είχαμε κάνει και μια εκπομπή, αν θυμάσαι, που λεγόταν συγκριτική φωτογραφία. Είναι πολύ ενδιαφέρον να αρχίσει κάποιος να βλέπει τη μια και την άλλη, όπως πας σε ένα μουσείο. Το ενδιαφέρον του μουσείου, μεταξύ άλλων, είναι ότι έχεις πολλούς πίνακες και πολλές φορές συγγενικούς που διαφέρουν και εξαναγκάζεσαι να δεις και να καταλάβεις τι κάνει ο ένας και τι κάνει ο άλλος. Αν ο τηλεθεατής μας στην ταχύτητα ροής που του δίνουμε επισημάνει ότι υπάρχουν διαφορές, είναι ήδη πολύ μεγάλη κατάκτηση.