Έκθεση "Ίχνη και Ερείπια" στους Δελφούς 2016

Σάββατο, 29 Οκτωβρίου 2016 19:00

‘Εκθεση Φωτογραφίας
ΙΧΝΗ ΚΑΙ ΕΡΕΙΠΙΑ
Επιμέλεια: Πλάτων Ριβέλλης

Δελφοί, Σάββατο 29 Οκτωβρίου 2016 στις 19.00

Το Ευρωπαϊκό Πολιτιστικό Κέντρο Δελφών εγκαινιάζει στην Αίθουσα Εκθέσεων του Συνεδριακού Κέντρου στους Δελφούς, το Σάββατο 29 Οκτωβρίου στις 19.00 έκθεση φωτογραφίας με θέμα ΙΧΝΗ ΚΑΙ ΕΡΕΙΠΙΑ.
Τα εκθέματα περιλαμβάνουν 140 συνολικά φωτογραφίες από 70 φωτογράφους.

Είχε προηγηθεί τον περασμένο Μάιο (20-23/05) στο Κέντρο Δελφών σεμινάριο με το ίδιο θέμα σε διδασκαλία του φωτογράφου και συγγραφέα Πλάτωνα Ριβέλλη. Το περιεχόμενο επικεντρώθηκε στη φωτογράφιση του αρχαιολογικού χώρου και του Μουσείου των Δελφών, με στόχο να επισημανθεί η σχέση της φωτογραφίας με την έννοια του ίχνους, τη διάσταση της μνήμης, με τα θραύσματα του χώρου και του χρόνου, τις αισθήσεις και τη φαντασία.

Κατά την διάρκεια του τετραημέρου οι 82 συμμετέχοντες είχαν τη δυνατότητα, τις πρωινές ώρες, να φωτογραφίζουν τις αρχαιότητες και να υποβάλουν τις φωτογραφίες τους για αξιολόγηση το απόγευμα στη διάρκεια των διαλέξεων.

Το πρόγραμμα του σεμιναρίου πραγματοποιήθηκε με την υποστήριξη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Φωκίδας.

"Ο μέσος όρος του φωτογραφικού αποτελέσματος ήταν εξαιρετικά υψηλός" , σημειώνει ο Πλάτων Ριβέλλης στο έντυπο της έκθεσης. "Ή παραγωγή καλών φωτογραφιών ξεπέρασε όχι μόνον τις προσδοκίες μου αλλά και τις δυνατότητες για μια έκθεση με λιγότερους φωτογράφους και με περισσότερες φωτογραφίες, έτσι ώστε να προκύπτει η προσωπική πρόταση κάθε φωτογράφου".

Η έκθεση θα διαρκέσει έως τις 20 Νοεμβρίου 2016.

Φωτογραφίες

View the embedded image gallery online at:
https://www.rivellis.gr/exhibitions/curating/item/133-ixni-kai-ereipia-delfoi-2016#sigProId084719b4f2

Ίχνη και Ερείπια
Μια ομαδική έκθεση αποτέλεσμα δώδεκα ωρών συζήτησης
και έξι ωρών φωτογράφισης στον αρχαιολογικό χώρο και στο μουσείο των Δελφών

Όσοι έχουν δει φωτογραφίες μου, έχουν διαβάσει κείμενά μου, ή έχουν παρακολουθήσει μαθήματά μου είναι εξοικειωμένοι και με την αγάπη μου για τα ερείπια. Η έλξη που ασκούν επάνω μου σχετίζεται με τη βεβαιότητα του θανάτου, με την υποψία της αθανασίας, με την ελπίδα της μεταμόρφωσης, με την υπόσχεση της διάρκειας, αλλά πάνω από όλα με τα ερωτήματα που γεννάει ο χρόνος και η ομορφιά. Ένα κουρασμένο σώμα ή ένα ταλαιπωρημένο πρόσωπο μοιάζουν, για μένα, πιο όμορφα από εκείνα που δεν τα έχει αγγίξει η φθορά, γιατί ακόμα και η ομορφιά έχει ανάγκη τον χρόνο για να ανθίσει και τη φαντασία για να μας αποκαλυφθεί. Ένα ερειπωμένο κτίσμα επιχειρεί να ενωθεί με το περιβάλλον του και να δανειστεί την ομορφιά της αιωνιότητας της φύσης. Τα υλικά που φθείρονται μπορεί να γερνούν αλλά δεν καταστρέφονται. Γι’ αυτό και η πέτρα ή το ξύλο ηρεμούν την αγωνία μας, ενώ το αλουμίνιο ή το γυαλί την υποθάλπουν.

Όσοι όμως με γνωρίζουν προσωπικά ξέρουν ότι τα αρχαία ερείπια είναι συνδεδεμένα και με την παιδική μου ηλικία, μια παιδική ηλικία που με κρατάει –ατυχώς– δέσμιο με τις –ευτυχώς– γλυκιές της αναμνήσεις. Οι Μυκήνες, η Ολυμπία, η Ακρόπολη, το Σούνιο, αλλά πάνω από όλα οι Δελφοί ήταν αγαπημένοι χώροι του πατέρα μου, ο οποίος με κάθε ευκαιρία συνόδευε και ξεναγούσε αλλοδαπούς φίλους μας. Ειδικά όμως οι Δελφοί, σε συνδυασμό με την –τότε ταπεινή– Αράχωβα, τη Λιβαδειά και τον Όσιο Λουκά αποτελούσαν και έναν από τους πιο συνήθεις προορισμούς οικογενειακών σαββατοκύριακων, έτσι ώστε στη διάρκεια των σχολικών χρόνων να γίνω και ο αδιαμφισβήτητος ξεναγός των συμμαθητών μου κατά τις σχολικές επισκέψεις σε αρχαιότητες. Δεν μπορώ τέλος να ξεχάσω τις πρώτες τρυφερές αποδράσεις με νεαρές φίλες που είχαν αρχικά για προορισμό τους Δελφούς και στη συνέχεια ενίοτε και τη Ρώμη για να δοκιμάσω την εκ μέρους τους αντιμετώπιση της έλξης των ερειπίων. Το ενδιαφέρον μου για τη φωτογραφία είναι μάλλον σίγουρο ότι έχει σχέση με τα παραπάνω, αφού η φωτογραφία δεν είναι παρά ένα ίχνος, δηλαδή ένα ερείπιο, μιας πραγματικότητας, η οποία υπήρξε αλλά και δεν θα είναι πια ποτέ έτσι. Οι φωτογραφίες είναι εντέλει τα ερείπια της μνήμης.

Η ευκαιρία να συνεργαστώ με το Ευρωπαϊκό Πολιτιστικό Κέντρο Δελφών ξύπνησε μέσα μου όλες αυτές τις συναισθηματικά επενδεδυμένες μνήμες και γέννησε την επιθυμία να προκαλέσω τους καλούς φωτογράφους που θα με εμπιστεύονταν να δοκιμάσουν την τύχη τους σε κάτι πολύ δύσκολο: στην αποτύπωση και υπέρβαση του αρχέτυπου κάθε ερειπίου που είναι ο ιερός χώρος των Δελφών. Κάθε φωτογράφος γνωρίζει ότι όσο πιο σημαντικό είναι το θέμα πάνω στο οποίο εστιάζει τον φακό του και το ενδιαφέρον του, τόσο πιο καταδικασμένο είναι το αποτέλεσμα, αφού τα περιθώρια να υπερβεί το προφανές για να επιβάλει τη δική του μεταμόρφωση στενεύουν ασφυκτικά. Η μεγάλη δύναμη του πραγματικού συνθλίβει συνήθως το φωτογραφικό ίχνος αφαιρώντας του κάθε πιθανότητα υπέρβασης. Οι Δελφοί είναι από τα πιο εχθρικά προς τον φωτογράφο θέματα. Ανθίστανται σθεναρά στην παραβίασή τους. Δεν είναι απλώς ερείπια. Είναι ερείπια φορτωμένα με ιστορία. Και δεν φέρουν απλώς τον χρόνο της ζωής τους και το ίχνος του θανάτου τους, αλλά και την παρουσία της ευλάβειας, του φόβου και της ελπίδας των ανθρώπων που μέσα στους αιώνες τα εμπιστεύτηκαν. Είναι ερείπια φορτισμένα με συναισθήματα. Ακόμα χειρότερα όμως, τα επιβλητικά αυτά ερείπια είναι ενταγμένα σε μια ιερή φύση που με την ασφυκτική της μορφολογία εμποδίζει τον φωτογράφο να συνθέσει τολμηρά τον περιβάλλοντα χώρο μέσα στον οποίο θα τα εντάξει και θα τα μεταμορφώσει. Οι ίδιες οι Φαιδριάδες προστατεύουν τα ιερά ερείπια από την θρασεία προσπάθεια του ταπεινού φωτογράφου-δημιουργού να χρησιμοποιήσει το περιβάλλον ως θεατρικό σκηνικό για να τιθασεύσει και αυτά και την ιστορία τους. Το ίδιο το περιβάλλον είναι μέρος της ιερότητας του χώρου και όσων αυτός περικλείει.

Οι ογδόντα φωτογράφοι που από όλη την Ελλάδα συγκεντρώθηκαν στο φιλόξενο αμφιθέατρο του Ευρωπαϊκού Πολιτιστικού Κέντρου Δελφών για να ακούσουν και να συζητήσουν μαζί μου τις παραπάνω σκέψεις, να τις θέσουν σε εφαρμογή φωτογραφίζοντας τον ιερό αρχαιολογικό χώρο των Δελφών, να εμπιστευτούν τις φωτογραφίες τους στα σχόλιά μου και, τέλος, να τις υποβάλουν στην κρίση των τρίτων μέσα από μια έκθεση, δεν είχαν όλοι το ίδιο επίπεδο γνώσεων και φωτογραφικών ικανοτήτων. Είχαν όμως όλοι, όπως αποδείχθηκε, τόλμη και επιθυμία να συμμετάσχουν σε κάτι που θα μπορούσε να απωθήσει πολλούς. Και οι λόγοι για αυτό θα ήταν πολλοί: α) Ένας διφορούμενος τίτλος (Ίχνη και Ερείπια), ο οποίος αφενός απομακρύνει από το προφανές, δηλαδή την απλή αποτύπωση του μεγαλειώδους χώρου, και αφετέρου προϊδεάζει για τη σύζευξη πραγματικότητας και φωτογραφίας μέσα από την υπέρβαση του αντικειμένου. β) Το γεγονός ότι η φωτογράφιση έπρεπε να γίνει εν μέσω τουριστικού πλήθους που αποπειράτο να φωτογραφίσει τα ίδια θέματα με προφανώς διαφορετικό στόχο. γ) Τα πολύ πιεσμένα χρονικά πλαίσια μέσα στα οποία έπρεπε να γίνει η φωτογράφιση (πολύ λίγες ώρες μέσα σε δύο ή τρία πρωϊνά). δ) Η δυσκολία του συγκεκριμένου θέματος το οποίο τόσο ως περιεχόμενο όσο και ως φόρμα ήταν ήδη ολοκληρωμένο μέσα από την ιστορία και τη φύση. ε) Και, τέλος, το γεγονός, ότι όλοι οι φωτογράφοι εφάρμοζαν στον ίδιο χώρο και την ίδια στιγμή σκέψεις και κατευθύνσεις που είχαν αναλυθεί τις ίδιες μέρες στο πλαίσιο του συγκεκριμένου σεμιναρίου από τον ίδιο δάσκαλο.

Ομολογώ ότι το αποτέλεσμα της φωτογράφισης με εξέπληξε παρά τη σχεδόν σαραντάχρονη διδακτική μου πείρα στη φωτογραφία. Ο μέσος όρος του φωτογραφικού αποτελέσματος ήταν εξαιρετικά υψηλός. Και η παραγωγή καλών φωτογραφιών ξεπέρασε όχι μόνον τις προσδοκίες μου αλλά και τις δυνατότητες για μια έκθεση φωτογραφίας όπως την είχα σχεδιάσει, δηλαδή με λιγότερους φωτογράφους και με περισσότερες για τον καθένα φωτογραφίες, έτσι ώστε να προκύπτει η προσωπική πρόταση κάθε φωτογράφου. Στη δυσκολία αυτή συνέβαλε και το γεγονός ότι σχεδόν όλοι όσοι συμμετείχαν στο σεμινάριο παρήγαγαν έργο με την εξαίρεση ελαχίστων οι οποίοι το παρακολούθησαν μάλλον από καλλιτεχνικό ενδιαφέρον χωρίς να είναι οι ίδιοι φωτογράφοι. Και μόνον το γεγονός ότι τέτοια συντριπτική πλειοψηφία έβαλε σε εφαρμογή τις σκέψεις που συζητήθηκαν θα αρκούσε για να με κάνει ευτυχή ασχέτως της ποιότητας των φωτογραφιών που προέκυψαν. Και αυτό διότι το πρώτο μάθημα για κάθε καλλιτέχνη είναι να αντλήσει τη χαρά του από τη διαδικασία και όχι από το αποτέλεσμα και να μη διστάσει να ερωτοτροπήσει με την αποτυχία, αφού αυτή είναι ο συνήθης σύντροφος της καλλιτεχνικής παραγωγής. Τελικά για την έκθεση προκρίθηκε μια επιλογή δύο φωτογραφιών από κάθε φωτογράφο, άσχετα από την ποιότητα της συνολικής παραγωγής καθενός, και συγκεντρώθηκε έτσι ένας αριθμός 140 φωτογραφιών. Έγινε παρ’ όλα αυτά προσπάθεια οι επιλεγμένες δυάδες να υπαινίσσονται τη διαφορά των προσεγγίσεων και πιστεύω ότι σε ένα βαθμό αυτό επιτεύχθηκε. Το γεγονός ότι συμμετέχω και ο ίδιος με δύο φωτογραφίες μου, κάτι που συνήθως δεν κάνω όταν επιμελούμαι μια έκθεση, έγινε για να τονίσω την ισότητα όλων μας μπροστά στην καλλιτεχνική δημιουργία και να δείξω με συγκεκριμένα στοιχεία ότι στην τέχνη ο δάσκαλος μπορεί να ξέρει περισσότερα αλλά δεν μπορεί πάντα περισσότερα.

Πλάτων Ριβέλλης
Εισηγητής του σεμιναρίου
και επιμελητής της έκθεσης

Εγκαίνια

View the embedded image gallery online at:
https://www.rivellis.gr/exhibitions/curating/item/133-ixni-kai-ereipia-delfoi-2016#sigProId8c8dc65c4c

Επιστροφή στην κορυφή