26-7-96
Η μνήμη εξασφαλίζει την επικαιρότητα τού παρελθόντος και την τοποθέτηση μας μέσα στον χρόνο. Η μνήμη γίνεται έτσι η χρονική και υπαρξιακή μας συνείδηση.
Ο μηχανισμός τής μνήμης εκφράζει την ιδιοσυγκρασία μας και καθορίζεται από αυτήν. ΄Αλλοι ανασύρουν από το παρελθόν εικόνες χαράς, και άλλοι εικόνες οδύνης, χωρίς κανείς ωστόσο να είναι βέβαιος οτι πρόκειται μόνον για γεγονότα και όχι για αντικατοπτρισμούς τής χαράς και τής οδύνης που ο καθένας φέρει μέσα του.
Το παρελθόν ξαναγράφεται καθημερινά από εμάς τους ίδιους. Η απόπειρα αιχμαλωσίας του μέσα στις σελίδες ενός ημερολογίου ή ενός φωτογραφικού λευκώματος δεν είναι παρά η σπασμωδική και αυθαίρετη συλλογή ελάχιστων μικροστιγμών, που, αποκομμένες απ’ τον κορμό τής ζωής, χάνουν τη σημασία πούχαν μέσα στη ροή της, για να αποκτήσουν εκείνην που η δική μας ανάγκη τούς αποδίδει.
Οι φωτογραφίες παύουν να απεικονίζουν παρελθόντα χρόνο. Ο φωτογραφικός τους χρόνος είναι το παρόν ως αφετηρία και αφορμή μνήμης. Ολη μας η παιδική ηλικία μπορεί να κλειστεί σε μια φωτογραφική εικόνα, αφού αυτή θα πλέξει τις δικές της ιστορίες. Αληθινές ή ψεύτικες.
Μπορεί η μνήμη να εξασφαλίζει τη συνείδηση τού παρόντος, αλλά το τελευταίο θα ήταν αβίωτο χωρίς την παρουσία τής λήθης, που μάς λυτρώνει από το βάρος τής αδιάκοπης παρουσίας τού παρελθόντος. Η δυνατότητα τού ανθρώπου να επιλέγει ανάμεσα στη μνήμη, στη λήθη ή και στην παραμόρφωσή τους, συνιστά στοιχείο τής ελευθερίας του και αποτελεί βασικό δικαίωμα που τον θωρακίζει αμυντικά απέναντι στον χρόνο.
Φαίνεται, όμως, πως η επιστήμη, που υποκύπτει όλο και συχνότερα στη γοητεία τών απεριόριστων δυνατοτήτων της, ήρθε για μια ακόμη φορά να μάς στερήσει μιαν ελευθερία, και να μάς καταδικάσει να ζούμε κάτω από έναν μόνιμα αναμμένο προβολέα, που θα φωτίζει τις σκιές τού παρελθόντος μας.
Μια είδηση στα ψιλά τών εφημερίδων μάς πληροφόρησε τελευταία για την κατασκευή ενός μικροτσίπ, που θα μπορεί να μάς συνοδεύει ισοβίως και να καταγράφει ό,τι μαθαίνουμε και ό,τι κάνουμε, ώστε να μπορούμε να έχουμε κάθε στιγμή την πιστή εικόνα τής παρελθούσης ζωής μας. Οι επιστήμονες μάλιστα υπολόγισαν οτι κατά μέσον όρο οι πληροφορίες για τη ζωή μας δεν θα υπερβαίνουν τα δέκα εκατομμύρια megabytes. Μια γιγαντιαία μνήμη που θα χωράει μια μικρή ζωή. Σε μάς δεν απομένει άλλο απ’ το να γεμίσουμε τον σκληρό μας δίσκο.